سه تار ظفر طرح ویژه

سه تار نیز مانند همه‌ی سازهای دیگر علاوه بر اینکه یک وسیله ی کاربردی می باشد جنبه ی زیبایی و هنری را با خود به همراه دارد. و به همین خاطر در سازمان صنایع دستی ومیراث فرهنگی دارای شاخه ی مخصوص به خود می باشد. در همه ی شاخه های صنایع دستی علاو ه بر رعایت اصول پایه، میزان ظرافت و تزئینات حائز اهمیت می باشد. البته شایان ذکر است که اساتید قدیمی خیلی تمایلی به اعمال تزئینات بر روی سازها ندارند و معنقدند بهتر است ساز شکل سادگی و بی آلایشی خود را حفظ کند و سازندگان بیشتر همت خودرا برروی کیفیت ساخت و صدا بگمارند. با این حال برخی نیز با این نظر موافق نیستند و وجود تزئینات برروی ساز را تایید میکنند. در حال حاضر این موضوع شکل سلیقه به خود گرفته و هرنوازنده ای می تواند بنا به سلیقه خود عمل کند. همه ی سازندگان سه تار نیز گاها به سلیقه خود یا به سفارش نوازنده اقدام به اعمال انواع تزئینات برروی ساز میکنند. انواع صدف کاری،مهرکاری،استفاده از سنگهای قیمتی،کار با استخوان،معرق کاری و...... در کارگاه سه تار ظفر نیز این امکان وجود دارد که به سلیقه نوازنده اقدام به ساخت ساز کنیم. بنابراین شما دوست عزیز می توانید طرح خود را به ما سفارش دهید. دراین نمونه تزییناتی بر روی دسته کاسه و سرپنجه لحاظ شده است. باشد که مورد پسند دوستان قرار بگیرد.

معرفی سه‌تار:

سه تار از سازهای زهی و مضرابی موسیقی ایرانی است که با ناخن انگشت اشارهٔ دست راست نواخته می‌شود.

این ساز، دارای ۴ سیم از جنس فولاد و برنز است که به موازات دسته، از کاسه تا پنجه کشیده شده‌اند.

سه‌تار دارای ۲۸ پردهٔ قابل حرکت از جنس روده‌ی حیوانات یا ابریشم است.

جنس صدا:

صدای آن ظریف و تو دماغی و تا حدودی غمگین است و گستره صوتی آن از هنگامِ بمِ دو زیر خط حامل تا لا بمل بالای خط حامل و در نتیجه نزدیک به ۳ اکتاو است.

سه‌تار پیشتر هم‌خانواده با سازهایی چون دوتار و تنبور بوده‌است . امروزه به تار بسیار نزدیک‌تر است.

در موسیقی دستگاهی ایران استفاده از سه‌تار بسیار رواج دارد؛ گرچه بیشتر برای تک‌نوازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کوک ها:

این ساز برای هر دستگاه کوک ویژه‌ای دارد ولی فاصلهٔ چهارم یا پنجم پایین رونده معمولاً بین سیم‌های اول و دوم ثابت است.

نوازندگان سه‌تار برای اجرای آن، در حالت نشسته روی زمین یا صندلی،
کاسهٔ ساز را به صورت مورب و با زاویهٔ ۴۵ درجه روی ران راست قرار داده و با سر انگشتان دست چپ روی پرده‌ها (دستان‌ها) ی روی دستهٔ سه‌تار حرکت می‌کنند
و با انگشت اشارهٔ دست راست خود به سیم‌ها ضربه می‌زنند.

شیوه نوازندگی:

معمولاً برای نوازندگی فقط انگشتان اشاره، میانی، حلقه و در بعضی موارد انگشت کوچک دست چپ استفاده می‌شوند

اما در آثار استادان، استفاده از انگشت شست برای پرده‌گیری روی سیم بم نیز کاربرد دارد.

در آموزش سنتی تار و سه‌تار، انگشت چهارم مورداستفاده نیست مگر به جای انگشت سوم،

همچنین استفاده بیش از حد از آن، باعث تنبلی انگشت سوم می‌شود.

انگشتی که برای یک نت معرفی می‌شود دربرگیرنده شش نت است، سه نت سیم سفید، سه نت هم سیم زرد.

پس اگر نت‌ها در داخل این شش نت قرار دارند حرکت دست جایز نیست.

انگشت اول مجاز به حرکت است و انگشت‌های دوم و سوم مجاز به حرکت نیستند مگر سکوت لازم بین دو جمله وجود داشته باشد.

در حین نوازندگی سه‌تار، می‌توان با زخمه‌زدن نزدیک به خرک، صدا را کمی زبر و خشن کرد؛ و با انجام این کار نزدیک به گلوی ساز، صدایی نرم و ملایم و اصطلاحاً پخته‌تر تولید می‌شود.

ساخت:

در ساخت ساز سه‌تار از چوب (معمولاً گردو ،توت و افرا) برای کاسه، و (توت) برای صفحه و (گردو) برای دسته و از فلز (برنز و فولاد) برای سیم‌ها و از استخوان برای تزئینات دسته، شیطانک و گاهی اوقات سیم‌گیر استفاده می‌شود.^{[منابع ۱]}

سه‌تارسازان قدیم(منبع کتاب استاد حسین مسعود)

بنا به تحقیق زنده‌یاد استاد روح‌الله خالقی در کتاب سر‌گذشت موسیقی ایران
سه تارسازان معروف که سازشان مورد توّجه نوازندگان قرار گرفته، عبارت‌اند
از استاد فرج‌الله زادور ارمنی، یحیی قدیم حاج محمد کریم‌خان، حاج طاهر، سید جلال،
غلامحسین خان، علی محمد صفایی، محمد عشقی نوائی-مفتح‌السلطان
سه‌تارسازانی هم در مراغه بوده‌اند که سه‌تارهایشان مرغوب بوده اما نامی از سازندگان آنها در دست نیست
در عصر حاضر نیز سه تار سازان بزرگ وممتازی وجود دارند مانند:علیرضا باقری،رامین جزایری،سکوتی و …..

از میان سه‌تار‌سازانی که ذکرشان رفت و سه‌تارهایشان از شهرت بیشتری برخوردار بوده،
علی محمد صفایی از نظر زیبایی و سه‌تارهای حاج طاهر به لحاظ خوش‌صدایی از کیفیت بالایی برخوردار بوده
که مورد تأیید سه‌تارنوازان قدیم و جدید است.
متأسفانه این آثار در اثر سهل‌انگاری دارندگان آنها اغلب به مرور زمان از بین رفته
و آنهایی که باقی مانده‌اند باز هم به دلیل بی‌توّجهی در نگهداری از آنها، وضع نامطلوبی دارند.
تغییراتی که به علّت تعمیرات غیر اصولی و نا به جا روی آنها انجام شده،
به صدا‌ دهی‌شان لطمهٔ جدی زده است.
اینجاست که باید گفته شود نگهداری از هر اثر هنری، خود یک هنر است که باید به دارندگان آنها آموزش داده شود،
به ویژه در مورد ساز که بیشتر در معرض خطرات و آفات است.