دسته بندی گیاهان چوبی

در علم چوب شناسی برای سهولت، کار گیاهان چوبی را به دو گروه قراردادی زیر تقسیم می‌کنند

 گروهA
سوزنی برگان
گروهB
پهن برگان

البته در تقسیم بندی فوق استثنائاتی نیز وجود دارد به طور مثال کونیفر که به معنی مخروط داران است و سوزنی برگان اطلاق می‌شود
در واقع قالب گونه های سوزنی برگان از جمله نوئل کاج و غیره دارای میوه مخروطی هستند ولی جنس هایی مانند ژنو ریه و سرخدار که در جنگل های کشور ما نیز وجود دارند فاقد میوه مخروطی می باشند.

درباره اصطلاح نرم چوب نیز با وجود اینکه چوب اغلب درختان این گروه نسبتاً نرم می باشد ولی درختانی مانند ارس یکی از مهمترین درختان جنگلی ایران می باشد دارای چوب سخت است .

در مورد گروه B اولین اصطلاحات مذکور در طبقه بندی فوق که به معنی برگ پهن می باشد مطلق نبوده چنانکه گونه های گز دارای برگهای بسیار ریز هستند
ثانیاً اصطلاح سخت چوب ها در بعضی گونه‌ها دور از حقیقت به نظر می رسد ، درخت نمدار که نام آن معروف نرمی چوبش می باشد.

 پراکندگی سوزنی برگان و پهن برگان

یک اختلاف عمده سوزنی برگان و پهن برگان اختلاف اساسی سوزنی برگان و پهن برگان از نظر گیاه شناسی به دلیل عدم یا وجود تخمدان و تراکئید می باشد
اما از نظر یک متخصص چوب شناسی اختلافات زیر در بین سوزنی برگان و پهن برگان دیده می‌شود

 اختلاف عمده سوزنی برگان و پهن برگان

اختلاف اساسی سوزنی برگان و پهن برگان از نظر گیاه شناسی به دلیل عدم یا وجود تخمدان و تراکئید می باشد
اما از نظر یک متخصص چوب شناسی اختلافات زیر در بین سوزنی برگان و پهن برگان دیده می‌شود

 پراکندگی

سوزنی برگان از پهن برگان قدیمی تر هستند و از میلیون ها سال قبل در قالب نقاط زمین تشکیل جنگل های انبوه را می دادند
این گونه ها به واسطه مقاومت بالا در برابر شرایط سخت جوی در عرض‌های جغرافیایی بالا و نزدیک به قطب جنگل هایی را به وجود آورده اند
که از آن نمونه می‌توان به جنگل‌های نوئل کاج ونراد در روسیه اشاره نمود.
ولی پهن برگان در برابر شرایط جوی بسیار حساس می باشند این گونه ها جنگل هایی را از نزدیکی خط استوا به دلیل شرایط بسیار مطلوب رشد تا مناطق معتدله و مدیترانه ایجاد نموده اند
با این وجود عده معدودی از سوزنی برگان در مناطق استوایی هم دیده می شوند به طوری که یک گونه ارس در کنیا دیده می شود.

 تولید مثل

قالب درختان سوزنی برگ به روش جنسی یعنی به وسیله بذر زادآوری می‌کنند و فقط معدودی از آنها مانند سرو خمره ای و کالیتریست می توانند به وسیله غیر جنسی نیز مانند پاجوش تکثیر نمایند
در صورتی که پهن برگان اغلب هم به روش جنسی و هم به روش غیر جنسی ازیادمیکنند

شکل درخت

درختان سوزنی برگ اغلب دارای ساقه ای راست می باشند که تا جوانه انتهایی ادامه دارد ولی ساقه اغلب پهن برگان در محل تاج و حتی در قسمت های پایین تر مشاهده می‌شود.

به طور کلی ضریب شکل در سوزنی برگان بزرگتر از پهن برگان است و به همین دلیل در موقع استحصال چوب افت کمتری تولید می کنند
و از طرف دیگر چون ساقه سوزنی برگان اغلب مستقیم‌تر و بدون انحنا میباشد برای تیرهای تلفن و تلگراف و شمع‌های معدن و الیاف بلند و مناسب آنها برای صنعت کاغذ سازی بیشتر از پهن برگان مورد استفاده قرار می گیرد

 نیاز درخت

سوزنی برگان به طور کلی کم نیاز تر از پنج برگ آن می باشند به طوری که در ارتفاعات بالا مناطق سردسیر با خاکهای فقیر تولید چوب های متراکم و بسیار مقاوم با جرم ویژه بالا و مناسب برای مصارف مقاومتی و استحکامی می‌نمایند

مشخصات چوب

مزایای سوزنی برگان

چوب سوزنی برگان همانطور که گفته شد اغلب سبک و نرم بوده و به‌خوبی رنده می شود و به اصطلاح نجاران خوشبو می باشد
و ماشین های چوب برای آنها ساده تر و ارزان قیمت تر است از طرف دیگر چوب این گونه زودتر و بهتر از چوب پهن برگان خشک میشود
و از همه مهمتر آنکه چوب سوزنی برگان دارای مصارف زیادی می‌باشد چنانکه در کاغذ سازی شمع معادن جعبه سازی خانه سازی هواپیماسازی وسایل موسیقی
قالب بتون وغیره از چوب این گروه درختان استفاده می شود.

معایب سوزنی برگان

باوجود این چوب سوزنی برگآن دارای معایبی نیز می‌باشدچنانکه به واسطه داشتن مواد رزینی به خوبی لاک والکل نمی پذیرندو دراصطلاح پرداخت نمیشوند
وچون اغلب شاخه های مرده آنهامدتی درروی ساقه باقی می ماند اینگونه چوبها دارای گره های مرده زیادتری هستند که درمباحث بعد بیشتر دراین رابطه توضیح داده خواهدشد.

مزایای پهن برگان

اما در چوب پهن برگان باید گفت که این گروه چوب ها اغلب دارای رنگ ها و نقوش متنوع می باشد و به همین دلیل در صنایع مبل سازی و تزئینات ساختمان ها
مورد استفاده قرار می‌گیرند اغلب آنها به خوبی لاک و الکل می پذیرند و به آسانی پرداخت می‌شوند ولی عیب بزرگ پهن برگان این است
که هر کدام از آنها دارای مصارف محدودی هستند چنانکه چوب گردو در ایران در درجه اول به مصرف مبل سازی و روکش گیری و به طور محدود برای قنداق تفنگ و قالب کفش به کار می رود .

معایب پهن برگان

به طور کلی چوب پهن برگان سخت تر و سنگین تر از چوب سوزنی برگان می باشند و به همین دلیل گونه‌های بسیار مهمی از چوب پهن برگان به خصوص از پهن برگان
مناطق استوایی کمتر مورد استفاده قرار می گیرند حتی در کشور ما نیز چوب های مانند انجیلی به واسطه همین سختی و سنگینی مورد استفاده زیادی ندارد
و ابزارهای قطع این قبیل درختان نیز گران قیمت می باشد.

نقوش چوب

ظاهر و نقوش چوب یکی از فاکتورهای بسیار مهم در کاربرد بازارپسندی و شناسایی آن میباشد عوامل متعددی از جمله نوع برش روی گرده بینه،
ساختمان آناتومیکی چوب،رویشگاه، شرایط محیطی و مواد استخراجی در تعیین نقش چوب تاثیر دارند.
شناسایی نوع چوب از روی ظاهر آن به سادگی امکان پذیر نمی باشد حتی متخصصان علوم چوب بدون بررسی میکروسکوپی قادر به تشخیص نوع چوب در برخی موارد نمی باشند
و آن بدین دلیل است که چوب در شرایط مختلف رفتارهای متفاوتی از خود نشان داده و سبب تغییر رنگ و بافت می گردد
بدین سبب دربسیاری از موارد در مورد این ماده نمی‌توان با قطعیت اظهارنظر نمود.